Η Βασκανία εις την αρχαιότητα και τον Χριστιανισμό ! του Όμηρου Ερμείδη [μέρος 1ο] Lo stregamento nell'antichità e nel cristianesimo! di Omero Ermedis [parte 1]]

Ελληνική Προϊστορία

 Η Βασκανία

  Αντιβασκανικό υπήρχε εις την μινωϊκή Κρήτη το σείστρο, το οποίο ήτο τελετουργικό όργανο χάλκινο ή χρυσό πιστεύοντας ότι με τον κρότο του, διώχνει τα κακοποιά πνεύματα από τον ναό.

Η Βασκανία είναι η καταλαλιά, η συκοφαντία, ο φθόνος, η κακία [Δημοσθένης .,.,... .., .....,.....,...] υπό βασκανίας του φθόνου βλάπτεσθαι προσορωμένους άονται τις καλούς [Πλούταρχος προς Επίκουρο ..... D] Βασκανίας το φάρμακο τον Πήγανον ή Απήγανο ... [Αριστοτέλης] Ως μη βασκανθώ δε, τρις εις εμόν έπτυσα κόλπον ταύτα γαρ α γραία με Κοτυτταρίς εδίδαξε [Θεόκριτος, Ειδ. .., ...]. Ο Όμηρος μιλάει γι’ αυτόν όταν αναφέρεται εις τον Οδυσσέα με την Κίρκη.

Τα φυλακτά τα οποία αυτόν και τα οποία τα φορούν γυναίκες και άντρες εμποδίζουν απ’ τη μια μεριά το κακό και φέρνουν γούρι από την άλλη.

  Προφύλαξη από την βασκανία ήταν : Περίαπτα, φυλακτήρια, προβασκάνια, βασκάνια, αποτρόπαια, εγκόλπια, απωσίκακα και τα τελέσματα. Όπως αυτά με δάφνη, λευκάκανθα, βάκκαρι, μαγνήτη, σίδηρο, ορείχαλκο και απήγανο.

Με τα προβασκάνια ασχολήθηκαν πολλοί, όπως ο Λουκιανός, ο Πολυδεύκης, ο Αριστομένης και πολλοί άλλοι. Ο Πολυδεύκης και ο Αριστοφάνης μας δίνουν περίεργες λεπτομέρειες γύρω από την πώληση των «φυλαχτών». Όπως ότι μαζί με τα διάφορα οι ιατροί και οι φαρμακοποιοί δεν τα πουλούσαν μόνο εις τα εργαστήριά τους, αλλά και τους δρόμους μαζί με μαγικά βότανα, φίλτρα, σκόνες με θαυμαστές ιδιότητες. Επίσης φίλτρα για τον έρωτα, μαγικά βοτάνια για να μην τους προδώσει ποτέ ο αγαπημένος τους, μαγικές σκόνες για να κάνουν παιδιά όσες δεν κάνουν παιδιά, φυλαχτά για την τριχόπτωση. Εις την Αθήνα μάλιστα υπήρχε κάποιος γέρος εκατοχρονίτης με το όνομα Σιμοκράτης. Φημισμένος για τα μάγια του και ο οποίος σταματούσε την τριχόπτωση. Ειδικά όπως αναφέρει ότι προτού παραδώσει το φυλαχτό για την τριχόπτωση έκανε μια καλή εντριβή εις το κεφάλι με ψιλή άμμο, κι αφού μάτωνε λίγο, του έβαζε επάνω κοπανισμένο σκόρδο με ξύδι.

   Άλλος επίσης γνωστός Αθηναίος μάγος ήτο ο Λύσης, όπου την φήμη του την χρωστούσε εις την Ασπασία του Περικλέους. Όταν κάποτε η καταπληκτική αυτή γυναίκα αρρώστησε βαριά και οι ιατροί που την παρακολουθούσαν, δεν μπορούσαν πια να της προσφέρουν την βοήθεια τους, εμφανίστηκε τότε εις το μέγαρο ο Λύσης και ζήτησε να την επισκεφθεί. Ο γέρος, αφού την εξόρκισε πρώτα και την λιβάνισε με τον καπνό του χόρτου, για να διώξει μακριά το κακό, της κρέμασε εις τον λαιμό της ένα φυλαχτό και της είπε ότι σε τρεις μέρες το πολύ θα ήτο καλά και θα σηκώνονταν από το κρεββάτι. Και «ω του θαύματος» η «προφητεία του» πραγματοποιήθηκε, κι αυτό έκανε το Λύση πασίγνωστο όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά και εις την υπόλοιπη Ελλάδα. Όταν πέθανε, όμως ο Περικλής πλήρωσε και του έβαλαν άγαλμα επάνω εις τον τάφο του. Αλλά δεν ήτο η Ασπασία η οποία φορούσε φυλαχτό. Κι’ όταν ο Περικλής που αρρώστησε κάποτε μετά τον θάνατο του Λύση – έφερε εις το μέγαρό του έναν άλλο μάγο, για να τον κάνει καλά. Όπως του είπε πως είναι ματιασμένος από τους αντιπάλους του και πως η γυναίκα του η Φλοίσβη μπορούσε να τον γιατρέψει. Αυτή αφού του έκανε τα ξόρκια, κατάφερε να τον κοιμίσει μ’ ένα υγρό που του έδωσε να πιεί, του πέρασε εις το λαιμό ένα φυλαχτό, κι έφυγε. Ο Περικλής, με το πιοτό που ήπιε, αποκοιμήθηκε πολλές ώρες, του έπεσε ο πυρετός και ξύπνησε σχεδόν τελείως καλά. Αυτό ήτο αρκετό να στείλλει εις την γριά πλουσιώτατα δώρα και να εδραιώσει τη φήμη της. Αυτό το γεγονός όμως το αναφέρει ο Θεόφραστος.

   Τα αντιβασκανικά δακτυλίδια είχαν πολύ πέραση, όπου επάνω τους είχαν χαραγμένα διάφορα μυστηριώδη σημεία. Από τον Θεόκριτο μνημονεύεται κάποια γριά εις το έργο του «Ειδύλλια» εις τον στίχο 40 από την οποία ο Δαμοίτας διδάχθηκε να πτύει [φτύνει] τρις φορές εις τους κόλπους του προς αποφυγή της βασκανίας. Το όνομά της ήτο Κοττυταρίς από το κότος [την οργή], εξ ου και η θεά Κότυς ή Κοτυττώ.

  Όπου υπήρχαν και τα Κοτύττια ή Κοτυττούς μυστήρια προς τιμήν της Κοτυττούς, από τους ιερείς της, τους Βάπταις, εξ ου και η ονομασία τους εξ αιτίας των καθαρμών που έκαμον, όπου και συμμετείχαν μόνο γυναίκες και τηρούσαν απόλυτη μυστικότητα.

  Οι άνδρες ελάμβαναν μέρος μόνο κατά τους ιερούς καιρούς, αλλά και τότε ενδεδυμένοι γυναίκες. Ο Στράβων εις το .,... μας λέγει ότι τα μυστήρια είναι καθαρώς Ορφικά. Μνεία κάμνει και ο Αισχύλος εις το απωλεσθέν έργο του «Ηδωνοί», όπου ονομάζεται «σεμνά Κότυς» και ο Εύπολις εις την κωμωδία του «Βάπται». Ένα από τα πρόσωπα του Αριστοφάνους που σατυρίζει σε κωμωδίες είναι και ο Εύδαμος όπου λέγει για αυτόν : ότι δεν λογάριαζε τίποτα, γιατί φορούσε δακτυλίδι που το είχε αγοράσει από τον Εύδαμο. Ο Αντιφάνης λέγει σε κάποιο φίλο του ότι δεν φοβάται τίποτα και κανένα γιατί είχε αγοράσει δακτυλίδι από τον Φέρτατο. Ο Βιργίλιος εις το έργο του «Βουκολικά» [εκλ....,..] λέγει : ένας βοσκός μιλάει για ένα νέο ποιητή, που κινδύνευε να επαινεθεί πολύ. Και δίδει εντολή το τι μέλει γενέσθαι σε αυτήν την περίπτωση : βάλτε γύρω από το μέτωπό του βάκκαρη, για να μην βλάψει τον μελλοντικό ποιητή η κακοποιός γλώσσα. Και τέλος ο Λουκιανός όπως πληροφορεί, ότι ο Ευκράτης, που βασανίζετο από εφιάλτες, ξαναβρήκε την ησυχία του όταν αγόρασε ένα αντιβασκανικό δακτυλίδι από ένα σκλάβο του. Τα μαγικά αυτά δακτυλίδια ονομάζοντο «φαρμακίτες» και τα οποία έχουν βρεθεί πάρα πολλά σε αρχαίους τάφους εις την Δήλο. Επίσης υπήρχαν αντιβασκανικά και δια τα πλοία, όπως αναφέρεται εις το Περιοδικό Αρχαιολογία, εις το τεύχος .., του ...... του ...., με Κύριο θέμα: «Mαγεία και μαντική», όπου εις τις σελίδες: ..-.., έχει : Αρχαίο φυλαχτό πλοίων κατά της βασκανίας Ένας μαρμάρινος δίσκος του 5ου ή 4ου αι. π.Χ. ήτο η κόρη οφθαλμού που προστάτευε τα αρχαία πολεμικά ή μεταφορικά πλοία από το κακό μάτι. Ο μαρμάρινος δίσκος είναι του 5ου ή 4ου αιώνος π.Χ. τον οποίον βρήκε τυχαία σε μία από τις καταδύσεις του ναυαγοσώστης εις την περιοχή YavneYam, πλησίον της παραλίας Palmahim εις το Ισραήλ. Ο δίσκος είναι λευκό μάρμαρο, διαμέτρου 20 εκατοστών επίπεδος από τη μια πλευρά και κοίλος από την άλλη. Όπως αναφέρει ο Kobi Sharvit, ο διευθυντής του τμήματος Ενάλιων Αρχαιοτήτων της Ισραηλινής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, ήτο ο τρόπος προστασίας των καραβιών κατά τον πλου από το κακό μάτι και την ζηλοφθονία και ο οποίος ήτο πολύ συνηθισμένος κατά τον 5ο αιώνα π.Χ.

  Τα «μάτια» ευρίσκοντο εις την πλώρη των πλοίων και κοιτούσαν μπροστά και προστάτευαν από τον κίνδυνο. Και σήμερα η διακόσμηση αυτή των πλοίων είναι πολύ συνηθισμένη εις τα ελληνικά, ιταλικά, πορτογαλικά πλοία, αλλά και εις τα πλοία της Άπω Ανατολής. Για την ιστορία αναφέρεται ότι μόνο τέσσερα παρόμοια αντικείμενα έχουν βρεθεί. [Α.Μ. Πηγή: Israel Ministry of Foreign Affairs [.././..] απόσπασμα από την ιστοσελίδα της εφημερίδος ......., σχετικού άρθρου του Χρ. Γ. Ντούμα, ομοτίμου καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών [././..] http:...............................]. Βάσκανα εις τα μωρά τους έθεταν οι μητέρες, του Ιδαίου Ηρακλέους, επειδή κατείχε μυστικά της φύσεως και της μαγείας.

Φυλαχτό (και φαλλός) να τη φυλάει.

 Η βιβλιογραφία αποκρύπτεται λόγω μη αναφοράς του συγγραφέως και της ιστοσελίδος σε πολλές περιπτώσεις αναπαραγωγής αλλά και εν όψει της κυκλοφορίας του βιβλίου Ηρωολόγιον Αγιολόγιον [μέρος 2] - μέρος 1ο 1998 εκδόσεις Γεωργιάδης