Οι δράκοι και οι δράκαινες στο πέρασμα του χρόνου [μέρος 1ο]

[η εικόνα προέρχεται *1]

Σε δράκους και δράκαινες έχουμε πολλές αναφορές και πρώτα ο Ομηρικός ύμνος εις τον Απόλλωνα εις τον στίχο 300 : «δράκαιναν κτείνειν». Ο πιο αρχαίος μύθος δρακοντομαχίας είναι του θεού Απόλλωνος και του δράκοντος Πύθωνος. 

Ο πρώτος που αναφέρεται σε δράκο είναι ο Όμηρος, και λέει : «σμερδαλέος δράκων, αιφνιδίως εμφανισθείς εν Αυλίδι, όταν υπό πλάτανο και παρά τινά πηγή ρέουσα «αγλαόν ύδωρ» τελούσαν θυσία οι Αχαιοί, κατέφαγε οκτώ νεοσσούς στρουθίου και την μητέρα ενάτη και έπειτα εξαφανίσθηκε ο δράκος αυτός». Υπήρξε το σημάδι της μετά εννέα έτη αλώσεως της Τροίας [βλέπε Ιλιάδα Β, 308 κ.εξ.], επίσης εις την Ιλιάδα κεφάλαιο Γ στίχος 33 : «Ὡς δ᾽ ὅτε τις τε δράκοντα ἰδὼν παλίνορσος ἀπέστη οὔρεος ἐν βύσσῃς, ὑπό τε τρόμος ἔλλαβε γυῖα». Έπονται ο Αριστοτέλης εις το βιβλίο του «Περί των ζώων ιστορίαι» εις το 609a,4 «έστιν δ’ αετός και δράκων πολέμια». Ο Ησίοδος εις το έργο του «Ασπίς του Ηρακλέους» εις τον στίχο 144 :

«δράκοντας ως τις τέκνων». Ο Αισχύλος εις το έργο του «Ευμενίδες»εις τον στίχο 128 : «ύπνος πόνος τε κύριοι συνωμόται δεινής δρακαίνης εξεκήραναν μέλος» όπως επίσης και εις το έργο του «Επτά επί Θήβας» εις τον στίχο 290 : «υπερδέδοικεν λεχαίων δυσευνάτορας». Ο Ευριπίδης εις το έργο του «Ιφιγένεια εν Ταύροις» εις το κεφάλαιο ΙΤ και εις τον στίχο 286 : «τήνδε δ’ ουχ οράς  Αιδου δράκαιναν».

  Ο Δράκων κατά ένα μύθο ήταν φίδι υπερμέγεθες τέρας, το οποίο εκτός της ακαταμάχητης δυνάμεως του είχε οξύ βλέμμα, και δια τούτο είναι φύλακας πηγών, θησαυρών και πολυτίμων πραγμάτων.

  Μια παράδοση λέει ότι ήταν υιός της Γης, ο οποίος καταδίωξε την Λητώ  μετά την γέννηση των παιδιών της, και με εντολή της ζηλότυπης Ήρας, φονεύθηκε από τον Απόλλωνα,

τέσσερις μέρες μετά την γέννησή του, με τα βέλη τα οποία κατασκεύασε ο Ήφαιστος.

  Η άλλη παράδοση είναι από τον Όμηρο εις τον ύμνο του Πυθίου Απόλλωνος, κατά τον οποίο ο Απόλλων νέος κατέβηκε από τον Όλυμπο, διήλθε την Πιερρία, την χώρα των Αινιάνων και των Περραιβών, και αφού στάθμευσε για κάποιο διάστημα εις την Εύβοια και την Βοιωτία έφθασε εις τους πρόποδες του Παρνασσού όπου πάλεψε με τον Πύθωνα και τον νίκησε.

  Μια άλλη παράδοση μας αναφέρει για τον Ηρακλή ακόμα βρέφος όπου έπνιξε δυο δράκους που έστειλε η ζηλότυπος Ήρα, για να τον καταβροχθίσουν εις την κούνια του εις το αυτό δωμάτιο με τον αδερφό του Ιφικλή. Δράκο επίσης σκότωσε ο Ηρακλής, αυτόν που φύλαγε την είσοδο εις τον κήπο των Εσπερίδων, και έκανε αστέρι η Ήρα.

  Άλλος δράκος που φονεύθηκε ήταν ο υιός του Άρεως και φύλακας της πηγής του εις την Θήβα από τον Κάδμο με την βοήθεια της Αθηνάς.

  Ο Κάδμος με την βοήθεια της Αθηνάς  σκοτώνει τον δράκο που φυλάει την πηγή του Άρεως αναπαράσταση σε αγγείο.

  Ακολουθεί άλλος δράκος που φονεύθηκε, ήταν και αυτός που φύλαγε το χρυσόμαλλο δέρας εις Κολχίδα, και αφού τον κοίμισε η Μήδεια με μαγικά τον σκότωσε ο Ιάσωνας.

  Μια αρχαία παράδοση λέει ότι οι αγώνες τα Νέμεα εις την Νεμέα ξεκίνησαν μετά το εξής γεγονός. Οι επτά επί Θήβαις έφθασαν εις την περιοχή και ζήτησαν από μια γυναίκα να τους δείξει που θα πιούν νερό. Η γυναίκα άφησε ένα μωρό, τον Οφέλτη ή Αρχίμορο, υιό του ιερέως του Διός στη γη και τους οδήγησε εις την πηγή. Όταν γύρισαν βρήκαν ένα δράκο, που είχε κατασπαράξει το μωρό. Τον δράκο τον φόνευσαν οι επτά και έτσι εγκαινίασαν τους αγώνες εις τους οποίους οι Ελλανοδίκες έφεραν σκούρους χιτώνες σε ανάμνηση του θλιβερού γεγονότος, που έγινε αφορμή να αρχίσουν.

  Υπάρχουν πολλές αναφορές για δράκους που στο τέλους αρκετοί από αυτούς καταστερώθηκαν. Ο ακοίμητος Λάδωνας ή Εσπέριος δράκος που φύλαγε τα χρυσά μήλα εις τον κήπο των Εσπερίδων, άγρυπνος φρουρός, ο οποίος είχε 100 κεφάλια κατ’ άλλους 2 ή 3. Τον οποίο σκότωσε ο Ηρακλής για να πάρει τα χρυσά μήλα στον 11ο άθλο του. Τότε η Ήρα αντίπαλος του Ηρακλέους, τοποθέτησε τον δράκο εις τον ουρανό. Ένας άλλος μύθος θέλει τον δράκοντα σύμμαχο των Γιγάντων στην σύγκρουσή τους με τους Ολυμπίους. Αυτόν τον άρπαξε η Θεά Αθηνά και τον τοποθέτησε στον ουρανό για να μην βλάψει τους Ολυμπίους.  Άλλη επίσης παραλλαγή λέγεται ότι είναι ο δράκος που σκότωσε ο Κάδμος και έσπειρε στην συνέχεια τα δόντια του, απ’ όπου βλάστησαν μετά άνδρες. Και η τελευταία θέλει την Λερναία Ύδρα αυτή που σκότωσε ο Ηρακλής εις τον 2^ο άθλο του, και η Ήρα τον τοποθέτησε στον ουρανό.

  Ένας άλλος μύθος μας λέγει ότι ο υιός του Φόρκυος, ο ακοίμητος δράκων Λάδων, ήτο ένας 100 κέφαλος όφις ή δράκος,  κατ’ άλλους είχε δυο ή τρία κεφάλια. Ήτο μονίμως τυλιγμένος στο δένδρο και δεν άφηνε να ζυγώσουν σε αυτό μήτε οι νύμφες οι Εσπερίδες. Ο Λάδων μπορούσε να μιλά με ανθρώπινη φωνή και όχι μόνο αυτό, αλλά γνώριζε και πολλές γλώσσες. Το μέγεθός του ήτο τόσο μεγάλο, που χανόταν από τα μάτια των ανθρώπων, καθώς τυλιγόταν γύρω από τα βουνά ! τελικώς τον σκότωσε ο Ηρακλής με τα δηλητηριασμένα βέλη από το αίμα της Λερναίας Ύδρας. Η Ήρα λυπήθηκε τόσο πολύ για τον χαμό του αγαπημένου της φρουρού, και τον μετέτρεψε στον αστερισμό του Όφεως.

[βλ. σχ. Ησιόδου «Θεογονία» 333, Απολλώνιου Ρόδιου. iv. 1396, Σέρβιος σχ. Αινειάδος, iv. 484, Υγίνος «Poet. Astr.»ii. 6].

  Επίσης ο Γλύκων ο δράκοντας ο οποίος ήτο και νέος θεός εις τους Αβωνοτειχίτες, όπου είχε και μαντείο. Όπως και ο Ιλλυριός όπου κατά την βοιωτική παράδοση είχε μορφή δράκοντος και οι υπηκόοι του ήσαν οι Εγχελείς, έχοντες μορφή φιδιών.

  Ο θαλάσσιος φιδοδράκος η Χαρίβοια ή Περίβοια γνωστή από τον πνιγμό του Λαοκόωντος. Ο μύθος μας λέγει ότι ο Λαοκόων ήρωας της Τροίας υιός του Αντήνορος ή του Καπύου, ιερέας του Θυμβραίου Απόλλωνος ή Ποσειδώνος. Όταν οι Έλληνες είδαν ότι μετά από 10 χρόνια πολέμου με τους Τρώες, πολιορκώντας την Τροία, εμπνεύσθηκαν την λύση του Δουρείου Ίππου. Έφυγαν και άφησαν τον Δούρειο ίππο ως δώρο εις την θεά Αθηνά, έχοντας κρυφθεί μέσα εις τα «σπλάγχνα του» Έλληνες ώστε να ανοίξουν την νύκτα τις πύλες της πόλεως, ώστε να μπει ο ελληνικός στρατός και να την κυριεύσει. Ο Λαοκόων όμως διέβλεπε ότι εις το αφιέρωμα τούτο ήτο προμήνυμα κακού οιωνού δια την πόλη. Και εξόρκισε του Τρώες να αφήσουν τον Δούρειο ίππο έξω από τα τείχη της πόλεως, λέγοντας εις αυτούς : «Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας». Και δια να αποδείξει τον κίνδυνο έμπηξε την λόγχη του εις τα πλευρά του ίππου. Οι Τρώες εν τούτοις δεν έδωσαν προσοχή εις τους λόγους και τις συμβουλές του ιερέως. Ενώ δε αυτός ετοιμαζόταν να κάνει θυσία εις τον Ποσειδώνα βοηθούμενος από τους δυο υιούς του, ξαφνικά δυο τρομεροί θαλάσσιοι δράκοντες Πόρκις και Χαρίβοια ή Περίβοια, και όπως λέγει ο Απολλόδωρος : «δυο δράκοντες διατηξάμενοι δια της θαλάσσης εκ των πλησίον νήσων» όρμησαν κατά του Λαοκόωντος και των υιών του, και τους σκότωσαν. Οι δυο θαλάσσιοι δράκοι έπειτα αφού είχαν σκοτώσει τον Λαοκόωντα και τους υιούς του, εξαφανίσθηκαν από τον ναό, πίσω από την ασπίδα της Αθηνάς Τριτωνίδος.

  Επίσης ένα θαλάσσιο δράκο  τέρας είχε σκοτώσει και ο Περσέας όταν επέστρεφε με το κεφάλι της Γοργόνος Μέδουσας, μέσω βορείου Αφρικής εις την νήσο Σέριφο. Στην βόρειο Αφρική έσωσε την θυγατέρα του βασιλέως Κηφέως την Ανδρομέδα από ένα θαλάσσιο δράκο  τέρας. Όπου με το κεφάλι της Μέδουσας απολίθωσε τον δράκο. Εδώ δεν θα πρέπει να ξεχνάμε το καθαρώς ιστορικό στοιχείο του Πλίνιου του πρεσβυτέρου [α αιώνας μ.Χ.] ο οποίος βρήκε μεν τραγικό θάνατο εις την Πομπηία λόγω της εκρήξεως του Βεζουβίου [79μ.Χ.] αλλά νωρίτερα γράφοντας το έργο του «Φυσική Ιστορία» εις το ΙΧ,4 αναφέρει ότι είχε δει τον σκελετό του τέρατος προς βορά του οποίου είχε εκτεθεί η Ανδρομέδα και ο οποίος αυτός είχε μεταφερθεί από την Ιόππη της Παλαιστίνης στην Ρώμη. Η πόλη Ιόππη της Παλαιστίνης, είναι η σημερινή Γιάφφα. Επίσης αναφέρει ο Πλίνιος ότι αντίκρυσε από το σκελετό του θαλασσίου τέρατος που είχε σκοτώσει ο Περσέας και είχε δει και τις αλυσίδες της Ανδρομέδος αναφέρει στο ίδιο έργο του «Φυσική Ιστορία» στο [V,14].

  Εις την αρχαία Ελλάδα εορταζόταν ο Δελφίνιος Απόλλων ως προστάτης της ναυσιπλοΐας στις 6 Μουνιχιώνος. Η 6^η  Μουνιχιώνος αντιστοιχεί με τις 24 Απριλίου σήμερα, όμως άμα δούμε την αντιστοιχία με το παλαιό [πατρώο] ημερολόγιο, γυρνάμε πίσω 14 ημέρες, άρα μείον 13 ημέρες φθάνουμε στις 11 Απριλίου, ημέρα του αρχαίου ζωδιακού της Αθηνάς.

  Η εορτή ήτο δια τα εγκαίνια των καλοκαιρινών ταξιδιών  και την ελπίδα ότι και αυτά θα είχαν την ευτυχή κατάληξη όπως του Θησέως. Την ημέρα αυτή είχε προσευχηθεί ο Θησεύς εις την Αθηνά, όταν ξεκίνησε το ταξίδι του στην Κρήτη για να σκοτώσει τον Μινώταυρο, και να απελευθερώσει από το φόρο αίματος που πλήρωνε η Αθήνα εις τον Μίνωα. Την ημέρα αυτή, την 11η Απριλίου εόρταζαν και την θύμηση της ημέρας που σκότωσε την δράκαινα – Δελφύνα  Δελφύνη  Δέλφινα, ο Απόλλωνας.

    Επίσης έχουμε και αναφορές για δράκους  τέρατα, ένα εξ αυτών είναι και η ωραία Σκύλλα, ερωμένης του Γλαύκου, από ζηλοτυπία την μεταμόρφωσε η Κίρκη σε θαλάσσιο τέρας γαυγίζον, με δηλητηρίαση του λουτρού της.

  Η πιο πρόσφατη αναφορά που έχουμε του 1509, όπου αναφέρεται εις το λήμμα Αίνος [όρος της νήσου Κεφαλληνίας ] της εγκυκλοπαίδειας του Πυρσού [Δρανδάκη] και λέει τα εξής : μια προέκταση του όρους του Αίνου, που υπάρχει στην κοιλάδα των Ομαλών, όπου υπάρχει η μονή του Αγίου Γερασίμου, λέγεται «Λόγγος του Λουκίσσα».

  Ο λόγγος αυτός συνδέεται με την εξής περίεργη ιστορία. Επί κυβερνήτου Μαρίνου Μαλπίερο, το έτος 1509, στο δάσος του Αγίου Νικολάου στο Ανεμοδούρι της Κεφαλλονιάς εμφανιζόταν ένας φοβερός δράκος, που καταβρόχθιζε αδιακρίτως ζώα και ανθρώπους. Οι κάτοικοι της περιοχής τρομοκρατημένοι ζήτησαν την βοήθεια του κυβερνήτου του νησιού, ο οποίος διακήρυξε ότι θα δίνονταν ακαλλιέργητες εκτάσεις και δάση που ανήκαν εις το δημόσιο, σε όποιον κατόρθωνε να εξοντώσει το θηρίο. Η υπόσχεση αυτή παρακίνησε δυο αδερφούς, τον Ιάκωβο και τον Βερνάρδο να σκοτώσουν το φοβερό θηρίο. Μόλις έγινε γνωστή η παράτολμη αυτή απόφαση των δυο νέων, κατέλαβε μεγάλη συγκίνηση τους κατοίκους της πρωτεύουσας του νησιού. Την 10η Μαΐου του 1509 οι δυο νέοι αφού εκκλησιάσθηκαν εις την εκκλησία του φρουρίου, με την παρουσία του κυβερνήτου και των μελών της κοινότητος και μεγάλου πλήθους, οι δύο αδερφοί φόρεσαν  τους δυο σιδερένιους θώρακες, χειρίδες και περικεφαλαίες, και αφού οπλίσθηκαν με ξίφη και πέλεκεις [δηλαδή τσεκούρια] έλαβαν την ευλογία του αρχιερέως και τις ευχές των παρισταμένων, ίππευσαν τα άλογά τους και κατευθύνθηκαν προς το δάσος όπου υπήρχε ο φοβερός δράκος.

  Μετά από 3ωρη παρακολούθηση του δράκου του έστησαν ενέδρα, και μόλις το θηρίο άνοιξε το στόμα του, ο ένας αδερφός με ταχύτατη κίνηση εισήλθε εις το στόμα του και με κοφτερό μαχαίρι του κατάφερε επανειλημμένα κτυπήματα στον λάρυγγα, ενώ ο άλλος, αφού ίππευσε τον δράκοντα τον αποτελείωσε με το τσεκούρι του. Έτρεξε κοντά τους αυτοί που παρακολουθούσαν από μακριά τον δραματικό αγώνα και όλοι μαζί έκαψαν τον δράκο μπροστά εις την μικρή πλατεία της εκκλησίας του αγίου Νικολάου. Το μήκος του φτερωτού θηρίου 7 βήματα, η δε περιφέρειά του ίση με την περιφέρεια δυο βοδιών μαζί. Οι ήρωες μετά το κατόρθωμά τους επέστρεψαν εις το φρούριο όπου ο λαός τους υποδέχθηκε με φρενιτιώδης ζητωκραυγές, ο ένας πέθανε μετά από λίγες ώρες λόγω των πληγών που υπέστη μέσα στο στόμα του θηρίου αν και θωρακισμένος, ο δε άλλος μετά από 3 μήνες και αυτός από τις πληγές τις οποίες του είχε προξενήσει το φοβερό θηρίο με την ουρά του.

   Φυσικά σώθηκε το γεγονός αυτό από την αναφορά που έκανε Ενετός κυβερνήτης του νησιού εις την «Γαληνότατη Δημοκρατία της Βενετίας».

  Επίσης αναφορά για τον ίδιο δράκο υπάρχει και εις το βιβλίο του Νικολάου Πολίτου «Παραδόσεις» τόμος α, κεφάλαιο 383 και σελίδα 214.

Τέλος 1^ου μέρους

 *1 [η εικόνα προέρχεται από την ακόλουθη ιστοσελίδα :

https://www.lifo.gr/now/media/174488 ]

Απόσπασμα από το βιβλίο «Ηρωολόγιον Αγιολόγιον» υπότιτλος «Αναμνήσεις από το μέλλον του χθες» [μέρος 1ο] εκδόσεις Α. Γεωργιάδης 1998 - [μέρος 2ο] εκδ.2019 [καλοκαίρι 2019]

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση των άρθρων άνευ της αδείας του συγγραφέως.